Pan Jakub Rutkowski
Zespół Na Straży Sondaży
Komentarz do tekstu autorstwa Pana dr Henryka Banaszaka zapisanego w pliku „HB Comment On Estymator.pdf” oraz do korespondencji mejlowej prowadzonej z Panem Jakubem Rutkowskim reprezentujacym Zespół Na Straży Sondaży.
Metoda wywiadów face-to-face w miejscach publicznych jest jedną z kilku możliwych, standardowych metod stosowanych w badaniach rynku i opinii publicznej co łatwo sprawdzić zarówno w raportach Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii (PTBRiO) jak i w raportach World association for market, social and opinion research (ESOMAR). Z nadesłanego tekstu wynika, że Pan dr Henryk Banaszak ma złe zdanie o tej metodzie. Innego zdania jest jednak większość firm badawczych w Polsce, które takie badania wykonują oraz ich klienci, którzy na te badania wydają rocznie kilkadziesiąt milionów złotych. Analogicznie jest w większości krajów świata.
Badania oparte na próbie losowej prostej z badanej populacji (lub innych pochodnych próbach) zwane są reprezentacyjnymi. Obliczone na ich podstawie wyniki są w sensie, który definiuje statystyka matematyczna, nieobciążone (a więc z punktu widzenia dokładności wyników – optymalne). Prawidłowo wykonane badania przeprowadzane metodą wywiadów face-to-face w miejscach publicznych nie są oczywiście w ścisłym, matematycznym sensie badaniami w pełni reprezentacyjnymi. Nie może to być jednak powodem dyskredytowania takich badań gdyż badania reprezentacyjne w ścisłym, matematycznym sensie są w istocie w praktyce niewykonalne. Badaniami reprezentacyjnymi w ścisłym sensie nie są też bowiem także inne stosowane powszechnie metody badawcze jak wspomagane komputerowo wywiady telefoniczne (CATI) czy też wywiady face-to-face w miejscu zamieszkania respondenta (PAPI lub CAPI). Metody te nie są reprezentacyjne przede wszystkim z powodu wielkiej ilości odmów udzielenia wywiadu przez wylosowanych lub inaczej dobranych do badania respondentów. Próby na jakich oparte są prawidłowo wykonywane, rzeczywiste badania ankietowe, realizowane czy to metodą wywiadów face-to-face w miejscach publicznych czy to metodą CATI, PAPI lub CAPI są próbami reprezentatywnymi w tym sensie, że prawidłowo odzwierciedlają rozkład statystyczny podstawowych cech tych populacji. Za te podstawowe cechy badanych populacji uznaje się zazwyczaj wiek, płeć, wykształcenie i miejsce zamieszkania (województwo, wielkość miasta / wieś) respondentów. Na takich właśnie próbach realizowane są wszystkie przeprowadzane w Polsce (i nie tylko w Polsce) badania rynku i opinii. Również takie właśnie próby stosuje w swych badaniach firma Estymator, którą kieruję. Próby takie zwie się także próbami losowo – kwotowymi co bardziej precyzyjnie i jaśniej oddaje ich rzeczywistą naturę niż słowo „reprezentatywne”, którego sens może nie każdemu być znany, i które może być mylone ze słowem „reprezentacyjne” lub nawet uważane za jego synonim.
Gdyby przyjąć punkt widzenia i sposób wartościowania Pana dr Henryka Banaszaka (że jedynie ściśle reprezentacyjne próby są uprawnione), to należałoby uznać, że wszystkie przeprowadzane w Polsce (i nie tylko w Polsce) ilościowe, oparte na ankietach, badania rynku i opinii są całkowicie fałszywe. Branża badawcza przestałaby wtedy istnieć.
Tekst Pana dr Henryka Banaszaka zawiera wiele bezpodstawnych, fałszywych stwierdzeń oraz niesprawiedliwych, negatywnych ocen dotyczących mnie i firmy Estymator, którą kieruję. Forma tego tekstu jest napastliwa, obraźliwa, ma charakter donosu. Tekst ten nie spełnia nawet minimalnych standardów nie tylko rzetelności krytycznych tekstów naukowych (lub nienaukowych) ale także elementarnych zasad logiki i przyzwoitości. Dlatego nie zamierzam odnosić się bardziej szczegółowo do tego tekstu.
Dziwię się, że Zespół Na Straży Sondaży, który zazwyczaj prowadzi interesującą i pożyteczną działalność opublikował tekst Pana dr Henryka Banaszaka o tak niskim poziomie merytorycznym i etycznym.
Jacek Chołoniewski
doktor nauk fizycznych
właściciel firmy Estymator
Oświadczenie zespołu Na Straży Sondaży w sprawie badania firmy Estymator
Opinia dr Henryka Banaszaka w sprawie badania firmy Estymator