W pewnym sensie sondaże to stały element naszej codzienności – a przynajmniej tej związanej ze światem mediów i polityki. O rosnących bądź malejących odsetkach poparcia dla partii politycznych dowiadujemy się za pośrednictwem programów telewizyjnych, czytając prasę czy słuchając radia w drodze do pracy. Naiwnością byłoby jednak stwierdzenie, że sondaż to jedna z tych niewielu rzeczy, które są czymś niezbędnym w życiu każdego człowieka. Oczywiście można żyć bez sondaży, ignorując ten bardzo specyficzny rodzaj informacji we własnych kontaktach ze światem mediów. Paradoksalnie jednak życie w takim demokratycznym świecie, w którym w ramach opinii publicznej nie krążyłyby żadne wyniki badań sondażowych wydaje się czymś niemożliwym. Sondaże są dziś stałym elementem krajobrazu demokracji. To czy będziemy chcieli korzystać z takiego źródła wiedzy zależy już tylko od nas samych.
Zgodnie z idealnym założeniem, wyniki badań opinii powinny dawać nam bardziej przejrzysty obraz demokracji, a zwłaszcza tego, co na dany temat sądzą pozostali obywatele. Wyniki sondaży politycznych mogą być więc przydatną informacją przede wszystkim dla osób zainteresowanych kwestią wyborów oraz zmieniającej się cyklicznie za ich pośrednictwem władzy. Politykom najczęściej służą one do monitorowania poziomu poparcia czy chociażby wykorzystywane są one do legitymizacji władzy lub działań zmierzających dopiero do jej przejęcia. Dla obywateli sondaże polityczne pełnią rolę uporządkowania sceny politycznej, w ramach której mogą oni dokonać określonego wyboru politycznego. Sondaże wyborcze mówią nam więc przede wszystkim o tym, jak dużo innych osób chce zagłosować na ten sam podmiot polityczny, co ja? Badania opinii nie zawsze jednak sprawiają, że scena polityczna staje się bardziej przejrzysta dla obywateli. Wszelkie różnice w wynikach sondaży przeprowadzanych przez konkurencyjne agencje badawcze najczęściej prowadzą do dezorientacji opinii publicznej. Medialne dyskusje na temat tych różnic najczęściej okazują jednak zbyt powierzchowne, to znaczy – nie uwzględniają istotnych różnic metodologicznych, jakie leżą u podstaw poszczególnych danych sondażowych.
Przyglądając się historii sondażu politycznego na świecie oraz w Polsce można zapewne znaleźć niejedną odpowiedź na pytania nurtujące nas w kontekście dzisiejszych wyników badań opinii. Już sam fakt, iż sposób prowadzenia badań sondażowych przez firmy badawcze oraz sposób prezentacji ich wyników w prasie zmieniały się na przestrzeni ostatnich dekad, pokazuje, że sondaż jako naukowe narzędzie badawcze w perspektywie historycznej ma stawać się coraz bardziej doskonałym źródłem wiedzy na temat opinii obywateli.
Dział „Sondaż i demokracja” będzie miejscem, w którym na dzisiejsze problemy oraz pytania związane z badaniami opinii będziemy się starali odpowiedzieć czerpiąc wiedzę z historii. Polskie doświadczenia z sondażem konfrontowane będą również z doświadczeniami innych krajów w tym zakresie. Już niedługo zapraszamy Wszystkich do lektury pierwszych artykułów opowiadających o związkach pomiędzy badaniami sondażowymi a demokracją!