„Podstawą ustrojów demokratycznych są wybory. Wolni obywatele decydują, komu powierzyć rządy w kraju. Wraz w wyborami pojawiają się próby przewidywania ich wyników.
Aby przewidzieć wyniki wyborów, gazety zbierały deklaracje czytelników, osób zapisanych w różnych rejestrach oraz przypadkowych przechodniów. Tak postępowano aż do lat trzydziestych. Wówczas to w Ameryce Georgie Gallup wynalazł naukową metodę przewidywania wyników wyborów – reprezentatywne sondaż.
Metody Gallupa bardzo szybko przyjęły się w Stanach Zjednoczonych, a potem w innych krajach demokratycznych. W Polsce badania opinii publicznej prowadzi się od Października 1956 roku, ale sondaże wyborcze mogły pojawić się dopiero wraz z prawdziwymi wyborami, po roku 1989. W latach wyborów – prezydencki (1990, 1995) i parlamentarnych (1991, 1993) – sondaże stają się widocznym elementem krajobrazu informacyjnego o politycznego. Regularnie prowadzi je kilka ośrodków badawczych, zwłaszcza Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). Gazety i telewizja ogłaszają i komentują ich wyniki, a politycy, planiści i zaangażowani obserwatorzy śledzą je niemal tak uważnie i namiętnie jak drobni inwestorzy notowania na giełdzie.
Czym są sondaże wyborcze?
Idea badania sondażowego wywodzi się z dwóch naturalnych sposobów zdobywania informacji. Jeśli chcemy zbadać zbiór przedmiotów, to wystarczy sprawdzić jego próbę, parę przedmiotów wybranych na chybił trafił, jeśli chcemy zaś dowiedzieć się czegoś od ludzi, trzeba ich o to zapytać i rozsądnie potraktować odpowiedzi. Nauka z tych potocznych praktyk rozwinęła teorię doboru próby oraz metodologię wywiadu i analizy odpowiedzi ankietowych. Badania sondażowe to nic innego jak tylko zadanie reprezentatywnej próbie pytań i analizowanie otrzymanych od ludzi („respondentów”) odpowiedzi.
Sondaże wyborcze są szczególnych rodzajem badań sondażowych. W żadnej innej sytuacji badania opinii nie są tak właściwie jak w kampaniach wyborczych. Z paru powodów.
Zarówno wybory, jak i sondaże są formami wyrażania się opinii publicznej, jest więc naturalne, że prze wyborami bada się ją, by poznać nastawienie ludzi oraz zaplanować kampanię wyborczą i przewidzieć wyniki głosowania. Sondaże i wybory opierają się na wspólnym założeniu równości wszystkich obywateli: każdy głos waży tyle samo. Sondaże wyborcze należą do tych nielicznych rodzajów badań sondażowych, których wyniki można sprawdzać z faktami: procenty przedwyborczych deklaracji łatwo porównuje się z wynikami głosowania.
Sondaże wyborcze skupiają się na procesie podejmowania decyzji wyborczych. Badacze opinii ustalają więc, jakie zamiary mają wybory i od czego one zależą. Badają też stanowisko wyborców wobec kluczowych kwestii społecznych i politycznych oraz wyobrażenia o partiach i kandydatach – ich obliczu ideowym, programach wyborczych i propozycjach rozwiązania spraw ważnych dla wyborców.
Przed wyborami sondaże powtarza się wielokrotnie i dzięki temu poznajemy zmiany preferencji wyborczych w społeczeństwie. Niekiedy na tej samej próbie badane przeprowadzaj sondaże dwukrotnie w toku jednej kampanii albo nawet przy następnych i paru kolejnych wyborach. Badania takie nazywa się panelowymi, a jedno z nich, w Anglii, prowadzono przez 15 lat. Pozwalają one śledzić procesy decyzyjne poszczególnych osób i rejestrować subtelne zmiany w politycznych nastawieniach społeczeństwa.”
Tekst pochodzi z: Wiedza i człowiek – dodatek humanistyczny Wiedzy i życia nr 10 (20)/1995
i jest autorstwa opiekuna naukowego Na Straży Sondaży profesora Antoniego Sułka
Zapraszamy do przeczytania drugiej części tekstu:
http://nastrazysondazy.uw.edu.pl/o-czym-mowia-sondaze-przedwyborcze-cz-2/